Tranh: Đấu vật

Đây là một trong những bức tranh nổi tiếng của làng Đông Hồ, vẽ về cảnh đấu vật của nam giới trong ngày xuân. Các đấu thủ đều đóng khố - theo đúng phong tục của người Việt trong cái rét của mùa xuân để lộ thân hình vạm vỡ, tráng kiện. Nhìn bức tranh, 3 đôi vật đang rất căng thẳng, “bên 8 lạng, người nửa cân”, chưa phân thắng bại. Chúng ta nhận biết được điều này là do ở bút pháp tượng trưng của dòng tranh Đông Hồ. 3 đôi vật này được thể hiện ở 3 mô hình hình học: đôi vật bên trên là hình tam giác cân, đôi vật bên trái là hình thang cân, và bên phải là hình bán nguyệt. Cả 3 mô hình này đều có đáy lớn nằm dưới rất vững chãi chứ không hề thiên lệch, khó đổ. Chính những mô hình hình học vững chãi này đã thể hiện sự ngang bằng sức lực giữa các đô vật đối đầu.

Mô hình hình học của tranh Đấu vật
(Tranh nhà nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế)

Bên cạnh đó, ta cũng chú ý đến hai tràng pháo ở phía bên trên bức tranh thể hiện không khí mùa xuân. Hai võ sĩ chờ hai bên ngồi hai tay ôn chân để khỏi rét và hình dáng theo mô hình hình chữ nhật đứng không vững thể hiện sự nôn nóng đợi đến lượt mình lên sới.

Đấu vật là một môn võ cổ truyền của Việt Nam xuất hiện từ khi lập quốc và tồn tại gắn liền với hoạt động bảo vệ tổ quốc và lễ hội xuân. Đất Kinh Bắc xưa rất nổi tiếng về môn vật này bởi có nhiều võ sĩ chiến thắng trong các cuộc thi vật do nhà nước phong kiến tổ chức.