Nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế

Tranh Đông Hồ xưa nổi tiếng không chỉ ở cùng Kinh Bắc mà khắp chốn thị thành, làng xóm trong cả nước. Tết đến, ai cũng mua tranh Đông Hồ về dán trong nhà để đón xuân.

Nền hội hoạ hiện đại phát triển, cùng với quá trình hội nhập các nền văn hoá khác từ nước ngoài vào, làm cho tranh Đông Hồ bị bỏ quên một thời khá dài. Bao nhiêu bản in bằng gỗ rất quí bị thất lạc, đưa vào bếp làm củi …. Năm 1980, một người con trai làng là Nguyễn Đăng Chế, bấy giờ đang công tác tại nhà xuất bản Văn Hoá Dân Tộc, đã quay về làng lùng tìm mua lại những bản in bằng gỗ. Hàng ngàn bản khắc cổ của làng Đông Hồ, vốn đã từng in ra biết bao bản tranh trong suốt cả lịch sử làm tranh đã tới trăm năm, nay đã được thu gom lại tương đối đầy đủ. Ông Chế kiểm tra và phân loại bản in. Bản nào in được thì dùng để in tranh, bản nào không rõ nét khắc thì giữ lại thành bảo tàng, bản nào in được thì dùng để in, phục dựng lại dòng tranh dân gian rất quí hiếm của dân tộc ta.

Việc dựng lai một dòng tranh, ban đầu cũng chỉ xuất phát từ lòng đam mê một loại hình văn hoá dân gian độc đáo của chính quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn của mình. Nào ngờ đâu, làng Đông Hồ từ đó nườm nượp khách về thăm ông Chế, khách đến mua tranh ban đầu thì ít, chủ yếu là về tìm hiểu, nghiên cứu lại một dòng tranh đặc biệt của Việt Nam. Có điều, khách nước ngoài từ các nền văn hoá trong khu vực như Nhật Bản, Hàn Quốc và Đông Âu đến nhiều, họ chẳng những mua tranh mà mua luôn cả bản in gỗ (dĩ nhiên là những bản do ông Chế sao chép lại ) Dần già ông cũng có thu nhập tương đối từ bán tranh và bản in sao, giúp ông thành lập doanh nghiệp và mở rộng qui mô sản xuất in tranh.

Trước sự trở lại, đồng thời giúp đỡ để bảo tồn một dòng tranh quí hiếm. Ngành văn hoá và khoa học công nghệ tỉnh Bắc Ninh cùng với chính quyền địa phương xã Đông Hồ, huyện Thuận Thành cấp cho ông Chế 5000 m2 đất để ông giao lưu văn hoá tranh Đông Hồ. Trên khuôn viên ông xây dựng một nhà bảo tàng lưu giữ các bản in cổ, các bức tranh các tài liệu của tranh Đông Hồ, Nhà khắc bản in và in tranh, chủ yếu là trình diễn nghề làm tranh cho khách đến thăm quan xem, phòng chiếu phim VIDEO về Đông Hồ, nhà bái đường đón và tiếp khách quí, phòng Hội thảo và giao lưu, gặp gỡ của các nhà nghiên cứu văn hoá về Đông Hồ.

Tháng 7 năm 2008 nhân dịp khánh thành “ Trung tâm giao lưu văn hoá tranh Đông Hồ”, sở Khoa Học Công Nghệ tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức một cuộc Hội Thảo Khoa Học về tranh Đông Hồ tại đây với sự tham gia rất đông đủ các nhà văn hoá, các chuyên gia của nước ngoài ….

Ông Nguyễn Đăng Chế, vừa là nghệ nhân, vừa là doanh nhân vẹn toàn cả hai lĩnh vực: Thổi được hồn vào tranh lại bán được rất nhiều tranh